Hoe leefden de mensen in vroeger tijden? Dat is een vraag die veel mensen bezig houdt. Persoonlijk heb ik er nooit iets mee gehad. Toch is het aardig om er tenminste iets van te weten. Onze gids weet veel. Israël is een paradijs voor archeologen. Laag over laag liggen hier opeenvolgende culturen begraven.

We gaan op weg om een site met resten uit de Byzantijnse periode te zien. Maar daarvoor moeten we wel over grenzen. Voorbij de checkpoint betreden we Palestijns gebied. Hier is de Palestijnse autoriteit de baas. Dat staat aangegeven op een groot bord: wit met rode letters en in drie talen: Hebreeuws, Arabisch en Engels. ‘Palestijns gebied. Het is hier niet veilig voor mensen met een Israëlische nationaliteit’. De politieauto’s zijn legergroen.

We kijken links en rechts. Langs de weg zitten mannen. Dus dit zijn Palestijnen. Ze dragen oude, versleten en veelal jongensachtige kleding: een spijkerbroek met verf en gaten en daarboven een shirt of een trui. Sommigen zitten gehurkt langs de weg, anderen hangen met een sigaret in hun mond over een hek. Ze zitten meest in groepjes en houden alles in de gaten. Dit is het gebied waar Hamaz de regels stelt. Dit is het land waar andere wetten gelden.